Od kilkunastu miesięcy jesteśmy świadkami ogromnych zmian w centralnej części Gliwic. Na pełne efekty prowadzonych tam prac przyjdzie poczekać do następnego lata. Wtedy przewidziano finał kompleksowej przebudowy układu drogowego po południowej stronie dworca kolejowego, powiązanej z powstaniem i oddaniem do użytku Centrum Przesiadkowego. Przebudowa, za którą odpowiedzialny jest Zarząd Dróg Miejskich, objęła ul. Bohaterów Getta Warszawskiego, fragment ul. Zwycięstwa, plac przed dworcem PKP, ulice Okopową i Na Piasku, plac Piastów, odcinek ul. Jagiellońskiej oraz ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Gen. Leona Berbeckiego (od alei Przyjaźni do ul. Fredry).
Modernizacja tych miejsc, prowadzona etapami ze względu na rozmach prac, rozpoczęła się na początku 2021 roku. Na naszych oczach zmieniają się zarówno rozwiązania drogowe, jak i estetyka przebudowywanych traktów.
– Naszym celem jest zapewnienie mieszkańcom nowoczesnego, bezpiecznego i komfortowego systemu komunikacyjnego w tej części Gliwic, uzupełniającego rozwiązania przewidziane na terenie Centrum Przesiadkowego. Zintegrujemy dzięki temu – funkcjonalnie i przestrzennie – wszystkie środki transportu publicznego, włącznie z ruchem pieszym i rowerowym oraz parkingami. Przy tej inwestycji duży nacisk położyliśmy również na kwestie zazieleniania przebudowywanych kwartałów ulic, wprowadzając do projektu – tam, gdzie było to możliwe – wartościowe i efektowne, a jednocześnie odporne na trudne miejskie warunki drzewa, krzewy i byliny – podkreśla Mariusz Śpiewok, zastępca prezydenta Gliwic odpowiedzialny za rozwój infrastruktury drogowej i komunikację w mieście.
Przebudowywana przestrzeń po południowej stronie dworca ma być przyjazna oraz bezpieczna dla pieszych, rowerzystów i kierowców. Z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących, w kluczowych miejscach przewidziano dodatkowe oznakowanie nawierzchni. Modernizowana jest także sygnalizacja świetlna.
Spectrum zaprojektowanych nowości powoli już widać. Na początek – najdłuższa z ulic objętych przebudową, czyli prowadząca wzdłuż dworca PKP do placu Piastów ul. Bohaterów Getta Warszawskiego. W pasach rozdzielających jej jezdnię tworzone są etapami wyspy separacyjne z azylami dla przechodniów, które ozdobią rzędy berberysów „Green Carpet”. Pojawią się także bus-pasy połączone z pasami ruchu do skrętu w prawo, usprawniając przejazd autobusów komunikacji miejskiej w godzinach szczytu.
Na wlocie w ul. Zwycięstwa, gdzie przeniesiono czasowo przystanek autobusowy, pojawiła się nowa nawierzchnia z granitowych płyt. Warto zaznaczyć, że docelowo nie przewidziano wielkich zmian w rozmieszczeniu postojów dla autobusów komunikacji miejskiej. To lokalizacje zbliżone do dotychczasowych, z dodatkowymi nowymi przystankami na pętli przy ul. Okopowej oraz na placu przed dworcem PKP (ten postój zastąpi likwidowany przystanek w sąsiedztwie przydworcowej poczty).
Dla wygody i bezpieczeństwa rowerzystów, w przyszłym roku po lewej stronie ul. Bohaterów Getta Warszawskiego (patrząc od dworca PKP) powstanie ścieżka rowerowa łącząca plac dworcowy z ul. Jagiellońską. Dodatkowo wzdłuż ulicy – do tej pory niemal pozbawionej roślinności – pojawią się zielone akcenty, takie jak rabaty z berberysami „Diabolicum”, zaprojektowane przy przejściach dla pieszych w okolicach dworca oraz na rogu ul. Bohaterów Getta Warszawskiego i placu Piastów (obok banku PKO). Skwer na rogu ul. Bohaterów Getta Warszawskiego i Zwycięstwa może być z kolei zagospodarowany w ramach Gliwickiej Inicjatywy Lokalnej. Porastająca go w przyszłości mała i duża roślinność powinna nawiązywać do już wprowadzanych bądź projektowanych nasadzeń w okolicy.
W nadchodzącym czasie, w ustawionych niedawno wzdłuż zmodernizowanego, 100-metrowego odcinka ul. Zwycięstwa osiemnastu większych i mniejszych donicach, sadzone będą młode drzewka – glediczje trójcierniowe odmiany „Sunburst”, w otoczeniu jałowców płożących „Wiltonii” z szaro-niebieskimi igłami nabierającymi zimą lekko fioletowej barwy, a także róż odmiany „Short Truck” o różowych kwiatach.
Glediczje, wciąż nieco egzotyczne, a bardzo dekoracyjne i wytrzymałe kuzynki robinii akacjowej, wybrano do donic nieprzypadkowo. Bardzo gęsta sieć uzbrojenia w tej części ul. Zwycięstwa wykluczyła możliwość posadzenia drzew w gruncie, a lubiące słońce glediczje o ażurowej, szerokiej i nieregularnej, złocistożółtej koronie mają małe wymagania glebowe i bardzo dobrze znoszą zarówno suszę, jak wilgoć czy silny mróz.
Wraz z różami i jałowcami, a także rzędami berberysów już posadzonych w pasach rozdzielających jezdnię, ożywią one przestrzeń ul. Zwycięstwa od strony placu dworcowego do skrzyżowania z ul. Dubois. Po przebudowie, likwidacji nieczynnego torowiska i przystanku linii A4 ma ona całkowicie nową nawierzchnię. Po wschodniej stronie jezdni to ciąg pieszo-rowerowy z granitowych płyt, a po drugiej stronie – granitowy chodnik.
Nieodległa od ul. Zwycięstwa, a objęta projektem prac po południowej stronie dworca ścieżka pieszo-rowerowa w ciągu ul. Barlickiego (między ul. Fredry a aleją Przyjaźni) jest gotowa. Na swoją metamorfozę czeka natomiast plac dworcowy. Prace na jego obszarze będą kontynuowane po uzyskaniu możliwości przeniesienia dotychczasowego postoju dla autobusów, co powinno nastąpić nie później niż do końca tego roku.
Wiosną, oprócz nowej nawierzchni i wykonania fontanny z 20 wodotryskami, na placu dworcowym pojawią się platany klonolistne sadzone w technologii znanej mieszkańcom z nasadzeń przy Rynku. Przewidziano wykorzystanie nawet 4-metrowych sadzonek z wykształconymi koronami i pniami o obwodzie 20 cm na wysokości 1 metra od gruntu, więc efekty powinny być szybko widoczne. Gatunek został starannie dobrany, bo platan klonolistny dobrze toleruje sąsiedztwo bruku i utwardzenie terenu wokół systemu korzeniowego.
Na razie po wschodniej stronie placu dworcowego – na przedłużeniu ul. Zwycięstwa – zakończona została pętla z miejscami na przystanki linii A4. Znajdą się tam także miejsca do krótkiego postoju, tzw. kiss&ride (pocałuj i jedź). Pętla połączy plac dworcowy z rozbudowaną już ul. Okopową, w którą będzie można wjeżdżać wyłącznie od strony placu Piastów.
Warto dodać, że okolice ul. Okopowej i plac Piastów to kolejne miejsca przygotowywane pod wczesnojesienne nasadzenia. W najbliższym czasie pojawią się tam berberysy, róże i pnącza, dopełniając widoczne gołym okiem efekty dynamicznych prac ekip drogowców.
Przypomnijmy, że po przebudowie plac Piastów przestanie pełnić funkcję głównego węzła autobusowego Gliwic. Przystanki komunikacji miejskiej będą funkcjonowały na jego obszarze w dwóch punktach – na sąsiadującym z odnowioną ul. Na Piasku placu z dwoma peronami autobusowymi oraz w miejscu obecnego przystanku autobusowego w kierunku Łabęd i Kopernika. Nie zabraknie także ciągów pieszo-rowerowych. Odcinek ul. Jagiellońskiej, na którym prowadzone są obecnie prace związane z sieciami infrastruktury podziemnej, zyska nową nawierzchnię.
Aktualny termin zakończenia wszystkich robót po południowej stronie dworca PKP przez wykonawcę – Eurovię Polska S.A. – to lipiec 2023 roku. Na przesunięcie pierwotnie wyznaczonej daty finału inwestycji (koniec 2022 roku) złożyły się m.in. długotrwałe prace związane z systematyczną wymianą przestarzałej lub kolidującej ze sobą infrastruktury, wchodzącej w skład gęstej sieci uzbrojenia podziemnego. Podczas wykopów terenowych często ujawniano niezinwentaryzowane i nieujawnione w dokumentacji obiekty, wymagające uzyskania od właściwego gestora sieci dodatkowych zgód i pozwoleń. Także pandemia koronawirusa i wojna na Ukrainie miały ogromny wpływ na ceny i terminowość prac i dostaw koniecznych materiałów budowlanych. Wskutek tych wszystkich okoliczności koszt inwestycji finansowanej w całości z budżetu miasta sięga obecnie ok. 46 mln zł.
